YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI SEÇİMİ – NELERE DİKKAT ETMELİ?

Doğada yürüyüş yapacaksanız bana göre ihtiyacınız olan en önemli malzeme ayakkabı. Çünkü gün boyu zorlu bir arazide sert hava şartlarında yürürken size en büyük konforu sağlayacak şey iyi bir ayakkabı olacak. Zor koşullarda yürüyecek olmanız; yorulacaksınız, ayağınız acıyacak anlamına gelmiyor. Tabii, doğru ayakkabıyı giymişsek. Size bu konforu sağlayacak doğru yürüyüş ayakkabısını alırken göz önünde bulundurmanız gereken birçok özellik var. Peki, nedir bu özellikler ve doğru yürüyüş ayakkabısı seçimi nasıl olur?

Çok yıllar önce ilk yürüyüşüme gittiğimde ayağımda şehirde giydiğim bir deri ayakkabı vardı. Yolu zar zor yürümeyi başarmıştım ama sonunda dereye kaymaktan kurtulamamış, suyun içerisine oturmuştum. Gördüklerimden o kadar etkilenmiştim ki, bu kötü anıya rağmen bana doğa yürüyüşlerini sevdiren bir aktivite olmuştu o gezi. Daha sonra düzenli yürümeye başladığımda kendime ilk olarak bir ayakkabı aldım. Sonrasında iyi bir trekkingci ve kampçı olabilmek için ne gerekiyorsa zamanla tamamlamaya çalıştım. Bu yazıda da bu yıllar içinde edindiğim tecrübeleri özetlemeye çalıştım. DOĞADA YÜRÜYÜŞ İÇİN GEREKLİ MALZEMELER yazım malzemeler konusunda size daha detaylı bilgi verebilir.

Ayrıca, YÜRÜYÜŞ YARATICILIĞI NASIL ETKİLİYOR merak ediyorsanız bu yazıya da göz atabilirsiniz.

Yürüyüş ayakkabısı seçimi yapmadan önce şu soruları cevaplayın!

Doğa yürüyüşleri için doğru ayakkabıyı seçebilmek için bu seçimi etkileyecek bazı soruların cevaplarını bilmeniz gerekiyor. Öncelikle ayakkabıyı nasıl bir arazide giyeceksiniz? Ne kadar süreyle, hatta nasıl bir hızda yürüyeceksiniz?  Hangi hava şartlarında kullanacaksınız, yürürken ne kadar yük taşıyacaksınız gibi durumlar hakkında en azından bir fikir sahibi olmanız gerekiyor.

Doğru ayakkabı ile yürümek size büyük bir konfor sağlarken aynı zamanda güvenli bir yürüyüş de sağlıyor. Dolayısıyla, ayakkabınızın gelişmiş özellikleri sizi hem darbelerden koruyor hem de bazı sakatlıklara engel olabiliyor. Bunda tabii ki teknolojinin büyük katkısı var. Tabandan kumaşa birçok yenilik yürüyüş ayakkabılarında da kullanılıyor. Sonuçta her katkı biraz daha konfor sağlarken bu da fiyatlara o derece yansıyor. 

Yürüyüş ayakkabısı nasıl olmalı?

Bir yürüyüş ayakkabısı seçerken taban, bilek yüksekliği, iç malzeme, su geçirmezlik ve nefes alabilirlik gibi özellikler, bakmanız gereken en önemli özellikler. İyi bir taban, ayağa gelen darbeleri önleyip taşınan yükün ağırlığını alırken, yüksek bilekli bir ayakkabı bilekte burkulma, dönme gibi sakatlıklara karşı etkili. Su geçirmeyen ama nefes alabilen ayakkabılar ise size kuru kalmak gibi bir konfor sağlıyor. Sudan koruma özelliği dışardan gelen suyu uzak tutarken nefes alan yapı da içerde oluşan terin uzaklaşmasını sağlıyor. 

Yürüyüş ayakkabısı seçiminde genellikle üç kategori kullanılıyor:

Hafif yürüyüş ayakkabıları (Hiking shoes)

Yürüyüş botları (Hiking boots) 

Arazi ya da dağ botları (Mountainer boots / Backpacking boots)

Yürüyüş ayakkabıları (Hiking shoes)

Bu tür ayakkabılar genellikle günlük kısa yürüyüşlerde, düz arazide ya da çamursuz, taşsız, düzenlenmiş patikalar için öneriliyor. Bunlar daha hafif ve esnek ayakkabılar… Çoğunlukla bileksiz bir yapıya sahipler. Hafif olmalarının en önemli sebebi genellikle sentetik kumaştan olmaları ve ince taban yapılarına sahip olmaları. 

Kısa boyun yüksekliğine sahip (bileksiz) olduklarından bileğe destek olmadığından engebeli, inişli çıkışlı araziler için tavsiye edilmiyor. Bu ayakkabılar kuru havalar için daha uygun. Daha hafif olması ve sıcak havalar için büyük delikli kumaşlardan yapılan çeşitleri var. Bununla beraber, su geçirmez modelleri de bulunuyor. Yağmur ihtimaline karşı tercih edilebilirsiniz ancak bunların da çok sıcak havalarda ayakta terleme yapma ihtimali olabiliyor. 

Yürüyüş botları (Hiking boots) 

Bu tür botlar daha çok engebeli arazide, taşlık, kayalık bölgelerde, yağışlı havalarda ya da çamurlu ortamlarda uzun yürüyüşler yapacaksanız daha uygun. Gelişmiş tabanı sayesinde darbe emici ve dağıtıcı özelliği ile engebeli arazi yürüyüşlerinde en çok işimize yarayacak olanlar bunlar. Bu tür ayakkabıların önlerinde ve genellikle arkalarında da olan kauçuk bantlar (çarşak bandı) parmaklarınızı darbelere karşı koruyor. Esnekliği biraz daha az olan bu tür ayakkabıların tabanları daha kalın ve bilek/boyun kısmı ise daha yüksek. Yüksek bileklikli ayakkabılar bileği kavrayarak burkulma ve bükülmelere engel oluyor.  

Farklı arazi şekillerinde ya da farklı hava şartlarında giyileceğinden bu ayakkabılara genellikle su geçirmezlik ve nefes alma özellikleri ekleniyor. Uzun yürüyüşlerde kullandığınızda ayakkabınızın su almaması gerçekten önemli bir konfor. Gore-Tex, OutDry, eVent bunun için bakabileceğiniz özellikler. 

Arazi ya da dağ botları (Mountainer boots / Backpacking boots)

Bu tür ayakkabılar karışık arazi yapılarında ve özellikle yükle yürüyeceğiniz uzun yürüyüşlerde tercih edilmeli. Yani bol iniş-çıkış, taşlık, kayalık ortamlar, çamurlu arazi, yağışlı havalar gibi. Ayaklara ve bileğe daha çok destek olabilmesi için bu ayakkabılar daha yüksek ve daha ağır oluyor. Bu tür ayakkabıların önlerinde ve genellikle arkalarında da olan kauçuk bantlar (çarşak bandı), parmaklarınızı ve topuklarınızı darbelere karşı koruma özelliğine sahip. Tabii ki, bu ayakkabıların su-geçirmezlik ve nefes alabilir özellikleri de olmasına dikkat etmek gerekiyor. 

Bu ayakkabılar yükle/sırt çantanızla yürürken size rahat bir kullanım sağlarken günlük hafif yürüyüşlerde oldukça ağır gelebilir. O yüzden bu tür ayakkabıları seçerken gerçekten ne tür yürüyüş yapacağınızın bilincinde olarak seçmek lazım. Mümkünse bu tür ayakkabıları ikinci bir ayakkabı olarak almakta fayda var. 

Yürüyüş ayakkabısı seçimi – Nelere dikkat etmeli?

• Yürüyüş ayakkabılarının ayağınızla tam bir uyum içinde olması çok önemli. Ancak tam tamına oturanlar yerine biraz daha bol olan yani bir ya da yarım numara büyük olanı tercih etmelisiniz.
• Satın alırken ayağınız rahat olduğunu düşünseniz de yarım numara büyüğünü mutlaka deneyin ve ona göre karar verin. Şöyle bir öneri yapılır genelde: Ayakkabınızı giydiğinizde, bağları açıkken ayağınızı ayakkabının içinde öne doğru ittiğinizde işaret parmağınızı topuğunuza doğru rahatça sokabiliyorsanız size uygun numara budur. 
• Bol olması gerekiyor ama ayağınızın içeride öne kayacak kadar da bol olmaması gerekiyor. Ayakkabınızı bağlarını bağladıktan sonra buna da dikkat edin. Etrafınızda varsa merdiven inip çıkın. 
• Ayakkabınızı bağladığınızda ayak parmaklarınızı rahatça hareket ettirebilmelisiniz. Eğer böyle bir sıkıntı varsa hem başparmağınız uca değerek sizi rahatsız etmesine neden olacak hem de hareket etmeyen parmaklar bir süre sonra size sorun yaratacaktır. 
• Ayakkabının içerisinde hafif bir boşluk olması içerdeki havanın da dolaşmasına fırsat vereceğinden daha az terleme yapacaktır. Terleyen ayak eğer teri dışarı atamıyorsa ayak ıslanır ve bir süre sonra üşümeye neden olur. 
• Bazı yerlerde deneme çorabı olmadığından satın almaya giderken birlikte giymeyi düşündüğünüz çorabınızı da yanınızda götürün. Yürüyüş çorapları biraz daha farklı yapıda olduğundan ayağınızdaki herhangi bir çorapla giyerek aldığınızda daha sonra başınız ağrımasın. 

Yürüyüş ayakkabısı seçimi: Satın alma zamanı

• Satın almak için öğleden sonrayı tercih edin. Ayaklar gün ilerledikçe biraz şişeceğinden sizi daha az yanıltır. Yürüyüş sırasında da ayaklar şişeceğinden doğru karar vermenize yardımcı olur. 
• İnternetten artık her şey alınıyor ama yürüyüş ayakkabınızı mümkünse deneyerek alın ya da daha önce numarasını denediğiniz bir modeli alın. Bazen bir markanın aynı modeli aynı numarası olsa dahi yeni üretimde farklılıklar olabiliyor. O yüzden mutlaka deneyin…
• Aldığınız yerin “outdoor” konusunda uzman bir yer olmasına dikkat edin ve satıcının görüşlerini mutlaka alın. Böyle yerlerde genelde “yapay zeminler” de oluyor. Oralarda deneme yaparak ayağınızın rahat olduğundan emin olun. 
• Eğer taşlı-tozlu bir arazide ya da yağmur-kar ihtimali olan bir mevsimde yürüyecekseniz ayakkabınızla beraber su geçirmez bir tozluk almayı da ihmal etmeyin. 
• Yürüyüş ayakkabınızı yola çıkmadan önce mutlaka giyin, evde ya da dışarda bolca deneyin. Ne kadar çok giyerseniz asıl yürüyüşte giydiğinizde o kadar az sorun yaşarsınız. 

Yürüyüş ayakkabınızın bakımı

Onca zahmetle seçtiğiniz ve onca para verdiğiniz yürüyüş ayakkabınızı uzun süre kullanmayı arzu ediyorsanız bu konuda da birkaç öneri yapmak isterim. Kötü bir parkurda giydikten sonra tozdan çamurdan arındırmak için temiz suyla temizlemeye dikkat edin. Su sıcak değil, ılık ya da soğuk olmalı. Taban gibi sert kısımları çamurdan arındırmak için fırça kullanabilirsiniz ama kumaş ya da deri kısma mümkünse sert fırçalar kullanmayın. Özellikle kumaşlardaki koruyucu tabakaya zarar vereceğinizden ömrünü azaltabilirsiniz.

Yürüyüş ayakkabılarınızı kesinlikle çamaşır makinesinde yıkamayın.

Ayakkabınızı kuruturken oda sıcaklığında kurumasına dikkat edin. Kalorifer altı, soba yanı gibi yerlerden uzak durun. Direk güneş ışığında da kavrulmasına fırsat vermeyin.

Bir de çok önemli bir konu, ayakkabınızı kamp ateşine çok yakın kurutmayın. Hızla kuruyan kumaşlar daralabilir, tabanlar sıcaktan ayrılabilir ya da erime gibi sorunlara neden olabilir. Hatta sıçrayan kıvılcımlar ayakkabınıza zarar verebilir. 

Hangi yürüyüş ayakkabısı? Yürüyüş ayakkabısı fiyatları nelerdir?

Yürüyüş ayakkabısı alırken benim tavsiyem kesinlikle markaya değil rahatlığa bakmanız. Çünkü herkesin ayak yapısı farklı, kullanacağı ortam da çok farklı. Bu yüzden beni rahat ettiren bir ayakkabı size iyi gelmeyebilir. Tabii ki, tavsiyelere kulak verin ama ayak yapınıza uygun ayakkabıyı bulana kadar bol bol ayakkabı deneyin. 

Yürüyüş ayakkabısı konusunda oldukça ciddi bir pazar var. Bu konuda hem teknoloji de hem de fiyat konusunda oldukça çekişme yaşanıyor. Çok büyük markaların büyük ve yerinde vaatleri var ama Decathlon gibi uygun fiyata oldukça kaliteli ürünler üreten markalar da var artık. Karar verirken şunu unutmayın; ihtiyacınıza uygun olanı ve sizi rahat ettireni seçin.

Ben ne giyiyorum?

Ben bugüne kadar çok farklı markaları denedim. Genelde hepsiyle de rahat ettim. İlk ayakkabım Timberland’in deriden bir yürüyüş botuydu. Daha sonra hafif yürüyüşler için Columbia’nın bir modelini kullandım. Ve sanırım bugüne kadar en uzun kullandığım ve en rahat ettiğim ayakkabıydı. 

Uzun yürüyüşler için daha sonra Dolomites’in bir modelini daha sonra da Salomon’un botlarını kullandım. Ağır ayakkabılardı ama ikisi de zor arazilerde beni çok rahat ettirdiler. Şu an Salomon’un yanı sıra Dechatlon’un bir modelini daha kullanıyorum ve kendisinden her anlamda çok memnunum. 

Genelde arazide hafif yürüyüşler ve şehir içi ağır hava şartları için Keen’in birkaç modelini uzun yıllar kullandım. Bu şartlar için en rahat ettiğim ikinci ayakkabı modeli de bu oldu sanırım. 

Şu an hafif yürüyüşler için Salomon’un su geçirmez bileksiz modelini kullanıyorum. Bu ayakkabıyı arazide giydiğinizde size inanılmaz bir hafiflik ve rahatlık sağlıyor. Ancak bazen yağışlı havalarda şehir içinde kullandığımda aynı performansı göremiyorum açıkçası… 

Yürüyüş ayakkabısı fiyatlarına gelirsek… Artık kurlardan dolayı rakamlar inanılmaz boyutlara ulaştı maalesef. Şu an piyasada 250 liradan başlayıp 3000 lirayı geçen fiyatlar var. Yüksek fiyatlara çözüm için mevsim sonlarındaki indirimleri bekleyebilirsiniz ama bu sefer de uygun numara bulma ihtimaliniz olmayabilir. Biraz araştırmayla kullanacağınız şartlara ve bütçenize uygun bir modeli bulacağınızdan hiç kuşkum yok.  

Eğer yürüyüş ve kamp seviyorsanız şu yazılar da işinize yarayabilir:

• KAMP İÇİN EN GEREKLİ MALZEMELER – BAŞLANGIÇ
• DOĞADA YÜRÜYÜŞ İÇİN GEREKLİ MALZEMELER
• TÜRKİYE’NİN EN GÜZEL KAMP ALANLARI 
• YÜRÜYÜŞ İÇİN ÇANTA SEÇİMİ
• EN ÖNEMLİ TREKKİNG KURALLARI

İyi yürüyüşler…

Daha fazla fotoğraf ve güncel gezileri kaçırmamak için Instagram sayfamı takip etmeyi unutmayın: Figen Kokol