Binlerce yıllık tarihinde birçok medeniyete ev sahipliği yapan Hatay, dinlerin ve kültürlerin adeta buluşma noktası. Birbirine geçmiş kültürel yapı, en çok dillere destan Hatay mutfağına yansımış. Tam da bu yüzden Hatay’a gidiyorsanız hazırlıklı olun, aklınız o muhteşem yemeklerde olacak. Ama ben bbu yazı da sizlere Hatay’da gezilecek yerler ile ilgili kısa notlar vereceğim.
Hatay şehri Asi Nehri’yle Akdeniz ikliminin bereket kattığı topraklar üzerine kurulmuş. Orta Doğu ve Mezopotamya’dan Anadolu’ya geçiş kapısı olan coğrafya, binlerce yıl boyunca uygarlıkların ilgi odağı ve yerleşim yeri olmuş. Birlikte uyum içinde yaşamayı öğrenen Hataylılar hem Türkiye’ye hem dünyaya bir hoşgörü örneği oluşturuyor. Farklılıkların oluşturduğu zenginlikler ise bugün Hatay’ın en büyük mirası.
Biraz tarihçe
Bölgedeki yaşam bulguları 100 bin ila 40 bin yıl öncesine kadar uzansa da Antakya’nın asıl kuruluşu MÖ 300’lü yıllara dayanıyor. I. Seleukos’un Antigonia adını verdiği şehir Silpius Dağı eteklerinde Asi Nehri’nin denizle buluştuğu deltada bir liman şehri olarak kurulur ancak denizden gelecek tehlikelerden korumak için daha sonra içerilere yani bugünkü yerine taşınır.
Kısa zamanda gelişme gösteren Hatay Roma İmparatorluğu’nun üç büyük şehrinden biri olur. 6. yüzyılda büyük bir deprem geçirir, I. Dünya Savaşı’ndan sonra bir dönem ayrı düşer ama 23 Haziran 1939’da tekrar anavatan topraklarına katılır.
HATAY’DA GEZİLECEK YERLER
Hatay Arkeoloji Müzesi
Yeryüzündeki 23 medeniyetten 13’üne ev sahipliği yapan şehrin her yanı tarih kaynıyor. Kazdığınız her yandan binlerce yıllık eserler ve göz alıcı mozaikler çıkıyor. Bunların en güzel örneklerini görmek için uğramanız gereken yer Hatay Arkeoloji Müzesi.
Türkiye’nin sahip olduğu en güzel müzelerden biri olan Arkeoloji Müzesi’nin en büyük hazinesi ise mozaik koleksiyonu. Ağırlıklı MS 2. – 5. yüzyıllara ait mozaiklerden oluşan koleksiyon, büyüklüğü ve kalitesiyle dünyanın en zengin mozaik koleksiyonu sayılıyor. Müzenin sembolüyse Hitit kralına ait Şuppiluliuma Heykeli.
Müzenin methini çok duymuştum ama gerçekten de gördüğümde çok etkilendim. Hem sergilenen eserleri hem de sergileme alanlarıyla şu ana kadar Türkiye’de gördüğüm en güzel müze, diyebiliyorum rahatlıkla.
Sanal olarak gezmek isterseniz HATAY ARKEOLOJİ MÜZESİ‘nin sayfasına göz atabilirsiniz.
Uzun Çarşı
Hatay’ın dar ve labirent sokakları sizi şehrin hareketli köşesi Uzun Çarşı’ya mutlaka getirecek. Burası öyle bir yer ki ne ararsanız bulmak mümkün. El yapımı ayakkabıdan Hatay’ın ünlü yemekleri için gerekli birçok malzemeye kadar her şeyi bulabiliyorsunuz. İsmi gibi uzun çarşı dolaşmakla da bitmiyor. İçerisinde aynı zamanda küfeci, çay bahçesi gibi birçok dinlenme noktası da mevcut.
Affan Kahvesi
Affan Kahvesi şehrin sembollerinden biri olmuş. Bu tarihi kahveye, şehre gelen herkes neredeyse bir kez uğruyor. Tarihi bir binada yer alan kahvenin serin ve sakin bir de bahçesi bulunuyor. Dizilere de set görevi görmüş bir zaman. Hazır çarşıya gitmişken yürüme mesafesindeki Affan Kahvesi’ne uğrayabilir ünlü Haytalı tatlısının tadına bakabilirsiniz. Eğer ortalık sakinse şu anki sahibiyle tatlı bir sohbet etmeyi de unutmayın.
Habib-i Neccar Camisi
Anadolu’nun ilk camisi kabul edilen Habib-i Neccar Camisi, Uzun Çarşı’ya çok yakın. Hristiyanlığın Hatay’da yayılmasına katkıları olan Habibi-i Neccar’ın isminin bu camiye verilmesi şehrin hoşgörü seviyesinin en büyük örneklerinden. 638 yılında Müslüman Araplar tarafından yapılan cami yıllar içerisinde geçirdiği değişimlerle günümüze ulaşmayı başarmış.
Saint Pierre Kilisesi (Anıt Müzesi)
Hristiyanlığın ilk yayıldığı şehir olan Hatay, dünyanın ilk mağara-kilisesine de ev sahibi. Artık kilise yerine müze görevi görüyor. Bir hac noktası sayılan kiliseyi Hatay içerisinde ziyaret edebilirsiniz.
Giriş ücretli (50 TL), Müzekart geçerli.
Titus Tüneli
Bölgede görülecek yerlerin başında Titus Tüneli geliyor. Şehri sel ve baskınlardan korumak amacıyla kölelere inşa ettirilen tünel, MÖ 1. yüzyılda Roma imparatoru Vespasian tarafından başlanmış ancak Titus döneminde tamamlanabilmiş. Mühendislik harikası tünelin uzunluğu 1200, yüksekliğiyse 7 metre.
Beşikli Mağarası
Titus Tüneli ile birlikte ziyaret edebileceğiniz Beşikli Mağarası’ndaysa Kapadokya’da benzerleri görülen kaya mezarlarının muhteşem örneklerini görebilirsiniz.
Çevlik bölgesinde yer alan tünel ve mağaraya Hatay’dan belediye otobüsleriyle Samandağ’da aktarma yaparak rahatça ulaşabiliyorsunuz. Tek biletle girilen Çevlik Ören Yeri içerisinde yer alan Titus Tüneli ve Beşikli Mağarası, sahilde başlayan bir yürüyüş yolu ile birbirine bağlanmış.
Giriş ücreti 17,5 TL – Müzekart geçerli.
Vakıflı Köyü
Türkiye’nin tek Ermeni Köyü Vakıflı yine Samandağ bölgesinde ziyaret edebileceğiniz yeşillikler içerisinde tatlı ama küçücük bir köy. Yol üzerindeki köy kahvesinde başlayan yürüyüşle köyün güzel evlerine ve kilisesine uzanan kısa bir turla köyü gezebiliyorsunuz.
Bir de son zamanlarda ziyarete açılan küçük bir müzeleri var. Bölgedeki Ermeni kültürüyle ilgili detaylı bilgiyi de burada bulabiliyorsunuz.
Giriş ücretli (Tam 20 TL, Öğrenci 10 TL).
Hıdırbey Köyü / Musa Ağacı
Vakıflı’ya giden yol üzerinde devam ettiğinizde 2,5 kilometre sonra Hıdırbey Köyü’ne ulaşıyorsunuz. Bu köyün özelliği ise 3 bin yaşındaki Musa Ağacı’na ev sahipliği yapması. Ağaç gerçekten çok etkileyici, kendisini gördüğünüzde yaşı ile ilgili pek bir tereddüttünüz de kalmıyor açıkçası. Korumaya altına alına anıt ağacın ufak farklılıklar da olsa birbirine benzer bir hikayesi var.
Efsaneye göre, Samandağ Sahili’nde buluşan Hz. Hızır ile Hz. Musa birlikte dağa çıkarlar. Ağacın bulunduğu noktaya geldiklerinde Hz. Musa elindeki asayı toprağa saplar ve eğilip su içer. Dönüp baktığında asanın yeşerip fidana dönüştüğünü görür. Halk bu fidanın binlerce yılda gelişerek bugünkü halini aldığına inanıyor. Ağacın gövde çapı 7,5 metre, çevresi 21 metre, yüksekliği ise 7 metredir. Ağacın dalları yaklaşık 1000 metrekarelik alanı kaplıyor.
Ağacın etrafı oldukça şenlikli. Çay bahçesi ve yerel malzeme satan köylüleri, gözleme yapan teyzeleri de burada bulabiliyorsunuz. Köyün biraz ilerisinde küçük bir şelale bulunuyor.
Hatay sokakları
Hatay’ın genel olarak klasik bir Anadolu şehri görüntüsü var ama asıl yüzünü tarihi sokaklara girdiğinizde görüyorsunuz. Tarihi bölge bir süredir restorasyon çalışmaları devam ediyor. Birçok bina restore edilerek yeniden kazanılmış. Bir kısmı butik otel, bir kısmı kafe-bar olarak kullanıyor. Birçoğu da hala konut olarak kullanılmaya devam ediliyor.
Binaların nasıl yerler olduğunu özellikle bu kafe-otellere girdiğinizde anlıyorsunuz. Dışarıdan küçük bir kapıyla güzelliği gizlenen bu evlerin neredeyse hepsi avlulu, kocaman konaklar. Labirent gibi dar sokaklardan ilerleyerek bu sokakları ve evleri keşfedebilirsiniz.
Kurtuluş Caddesi’yle Asi Nehri arasında kalan bölge kadar Kurtuluş Caddesi’nin üst sokakları da görülmeye değer.
Ulu Cami
Hatay’ın en eski ve en büyük camilerinden biri olan Ulu Cami, 16. yüzyılda Selçuklu tarzında yapılmış. Çarşının içerisinde gezerken önünüze çıkacak olan cami sade yapısı ve dingin ortamı ile sizi dışarının kalabalığından da koparacak. Günümüze kadar birkaç kez restorasyondan geçerek son halini almış.
Hatay Ortodoks Kilisesi
Dünyanın üç büyük patrikhanesinden biri olan Hatay Ortodoks Kilisesi ilk bina 1860’larda yapılmış ama depremde yıkılınca 1900’de yenisi inşa edilerek tekrar ibadete açılmış. Güzel bir avlusu ve bahçesinde bir de çan kulesi var.
Şu an bireysel olarak ziyaretçi kabul etmiyorlar ancak rezervasyon ile grupları kabul ediyorlar. Ancak kapıdaki görevliye görmek istediğinizi iletirseniz kabul edilme şansınız çok yüksek.
Müze Otel – Necmi Asfuroğlu Arkeoloji Müzesi
Her şey 2009 yılında bir otel inşaatı için yapılan sondaj çalışmaları ile başlar. Sonuçta Helenistik dönemden İslamiyet dönemine kadar uzanan 5 farklı arkeolojik döneme ait kalıntıların bulunmasıyla proje tamamen yön değiştirir. Önce Adana Kültür Varlıkları tarafından arkeolojik çalışmalar başlatılır, diğer yandansa planlanan otelin tasarımları değiştirilerek otel ile müzenin bir arada yer aldığı yeni bir plan hazırlanır.
9 yılda tamamlanan kazılar sonucunda dünyanın en ilginç projesi ortaya çıkar. Alt kısımda, kazılarda ortaya çıkartılan mozaikler yer alırken üst kısımda odalar yer alıyor. Kapsüle benzeyen bu odalarda müzeyle iç içe yapacağınız bu konaklama gerçekten de çok farklı bir deneyim. Tabii ki, bu deneyimi yaşamanın ücreti ise bir hayli yüksek.
Müze kısmına giriş ücreti: 50 TL – Müzekart geçerli.
Başka neler var?
- Defne efsanesiyle ünlü Harbiye Şelaleleri
- İskender’in adını verdiği İskenderun
- Türkiye’nin en uzun plajı Çevlik Plajı
- Harbiye Şelaleleri
- Damlataş Mağarası
- İskenderun Deniz Müzesi
- Payas Kalesi
- İssos Antik Kenti
Hatay’da gözünüz de karnınız da doyacak
Hatay’dan bahsederken konunun yemeğe gelmemesi mümkün değil. Bir kültür mozaiği olan bu bereketli topraklardan tüm dünyaya mal olan lezzetler çıkmış. Hatay’da kurulan sofralar için şölen benzetmesi yapılır, bu sofralarda yenilen yemeklerin tadının bir ömür damaklarda kaldığı söylenir.
Hatay’da ne yenir?
Baharatların hâkim olduğu Hatay mutfağının baş tacı kekik ama Hataylılar ona “zahter” diyor. Hatay’da ne sabah ne de akşam sofraları zahtersiz kurulmuyor. Dağlardan toplanan zahterin tazeyken zeytinyağıyla salatası yapılıyor, kış için kurutuluyor ya da salamurası yapılıyor.
Hatay deyince de ilk akla gelen aslında künefe. Neredeyse her köşe başında bir künefeci görüyorsunuz ve inanın her biri de birbirinden lezzetli…
Künefe’yi bilmeyen yoktur ama nedir bu diyenler için; kadayıfın arasına günlük tuzsuz peynir doldurularak hazırlanan künefe şerbetle ıslatılarak sıcak servis ediliyor. Çıtır çıtır künefenin tadı başkadır.
650’den fazla yemek bulunan Hatay mutfağında öne çıkan bazı lezzetler:
- Humus
- Maklube
- Tepsi kebabı
- Kâğıt kebabı
- Abagannüş
- Zeytin salatası
- Öççe
- Aşşür
- Oruk
- Çökelek salatası
Hatay’da nerede yenir?
Künefe için – Petek Pastanesi, Çınaraltı Yusuf Usta’nın yeri, Ferah Künefe
Humus için – Humuscu İbrahim Usta, Humuscu Nedim Usta
Kağıt kebabı / Tepsi kebabı – Pöç kasabı
Yerel tatlar – Mualla, Melek Konağı, Sultan Sofrası
Birçok insanın sadece yemek turuna geldiği Hatay aslında binlerce yıllık tarihiyle ve eşsiz doğasıyla sizleri muhteşem sürprizlerle karşılayacak.
Akdeniz’de farklı rotalar için bu yazılara da göz atabilirsiniz:
Anadolu’nun saklı hazinelerinden biri de Gümüşhane…. Onun gizli güzelliklerine detaylı bir bakış atmak isterseniz ANADOLU’NUN SAKLI BAHÇESİ: GÜMÜŞHANE yazıma göz atmalısınız.
Daha fazla fotoğraf ve güncel gezileri kaçırmamak için instagram sayfamı takip etmeyi unutmayın: Figen Kokol
Yorumlar kapandı...