BAHAR ÇİÇEKLERİ – RENGARENK BİR KARŞILAMA

Baharın adını anmak bile beni heyecanlandırıyor. Ama asıl heyecan ilk cemre haberiyle başlıyor. Baharın bu güzel habercisiyle ılınmaya başlayan hava, ağaçlarda da çiçeklerde de ufak hareketler başlatmaya yetiyor. Eğer sonbahardan hazırlıklarınızı yapmışsanız belki kışı rengarenk geçirmişsinizdir. Bu yazıdaysa bizi bekleyen muhteşem ve renkli bir bahar için bahçenizde olması gereken en güzel “BAHAR ÇİÇEKLERİ“ni seçtim. Bunlar benim en sevdiklerim ve en ulaşılabilir olanları… 

Bahçe ya da çiçek severlerin dört gözle beklediği bahar aslında onların en çok çalıştığı dönem aynı zamanda. Bu dönem hem yaz için hazırlıklarının yapıldığı hem de bakım işlerinin başladığı ve tabii ki sonbahardan hazırladığınız renkli çiçeklerinizin keyfini çıkarma zamanı… Ben kışın bile bahçede renk arayan biriyim, o yüzden baharı sadece hazırlıklarla geçirmek bana göre değil.  O yüzden her sene sonbaharda tam da mart – nisan – mayıs aylarımı renklendirecek çiçeklerin hazırlıklarını yaparım. 

Baharın ilk haberini bizim bahçede bahar dalı verir. Aslında nergisler de benim için bir çeşit bahar habercisidir ama beni bahar dalı daha heyecanlandırır. Öyle güçlü bir bitki ki, bazen karlar altında bile açtığını görünce hayranlığın bir kat daha artar. Bu güçlü yanından mı yoksa kışın bittiğini haber verdiğinden mi bu kadar seviyorum ondan emin değilim ama… Tatlı pembesiyle bahçeye pespembe bir hava katar. Sonra da mor salkımlar, leylaklar açıverir. 

Çiçekler hakkında okumayı seviyorsanız GÜZEL KOKAN ÇİÇEKLER ya da KIŞIN AÇAN ÇİÇEKLER yazılarıma da göz atmanızı öneririm. 

Kışın açan çiçekler yazımda kasımdan başlayıp mart ayına kadar olanları seçmiştim. Bu yazı içinse martta açmaya başlayan çiçekleri seçmeye çalıştım. Gerçi doğada kesin çizgiler yok, kış ılık geçtiyse mart sonu açmasını beklediğin çiçekler bir bakmışsın şubat ortasında açıvermiş ya da soğuk bir kışın ardından lalelerin açması nisana kaymış. Kış ve bahar çiçekleri birbirinin içine girebiliyor, o yüzden ben kış çiçekleri arasında bahsettiklerimi burada tekrar ele almadım.

Küçük bir no: Türkçe isimlerin bazılarının yanlarında göreceğiniz isimlerin ikincisi İngilizce, üçüncüsü/sonuncusu ise Latince isimleri. Türkçe’de bir çiçek çok farklı isimlerle anılabiliyor o yüzden çiçek ararken karışıklıklara neden olmaması için özellikle Latince’sini de vermeye çalışıyorum. Çünkü benzer isimli çiçekler arasında yanlışlıklar yapılabiliyor. 

Şimdiden renkli baharlar herkese…

EN GÜZEL BAHAR ÇİÇEKLERİ 

Lale – Tulip – Tulipa

Lale, baharın en güzel habercilerinden hem de en popüleri. Rengarenk, boy boy ve katmerli halleriyle muhteşem çeşitlere sahip. Her ne kadar artık Hollanda sahiplendiyse de lalenin bizim için yeri hala çok özel… O yüzden mart ayı boyunca her sokak başında laleleri görmekten büyük mutluluk duyuyorum ben. 

Laleler soğanlı çiçeklerden ve yetiştirmesi oldukça kolay. Bahçenize renk katmak için en kolay ulaşabileceğiniz çiçeklerden biri aynı zamanda. Ekim – kasım ayları gibi dikeceğiniz soğanlar mart ayında açmaya başlıyor. 10 günden fazla kadar açık kalan çiçekler her ne kadar tek yıllık dense de seneye de açma ihtimalleri oluyor. 

Bahçe kadar saksıda da yetiştirmeye çok uygun. Geçirgenliği yüksek toprakları seviyor, güneşli alanlar istiyorlar. Soğanları çok derine dikilmemelisiniz. Ölçünüz şu olsun derinlik soğanın boyutunun üç katını geçmemeli mesela. Filizli kısmı üste gelecek şekilde dikmeyi en az 5 santim aralık vermeyi unutmayın. 

Toprağını kurutmamaya dikkat edin.

Altın çanak – Forsythia – Forsythia x intermedia

Kışın soluk renkleri arasında bir anda altın renge bürünüveriyor dallar. Yapraktan önce açan çiçekler gerçekten göz alıcı. Hele bir de büyükçe bir bitkiniz varsa tam gözlere şenlik. 

Yıldıza benzeyen çiçekleri önce açıyor çiçekler düşmeden de yeşil yapraklar belirmeye başlıyor. 2,5 – 3 metreyi bulabilen boylarıyla altın çanakları sınır ya da çit bitkisi olarak kullanabilirsiniz. 

Soğuklara dayanıklı çiçek tam güneş alan bölgeleri seviyor. Hafif kumlu, nemli, geçirgen topraklar tercih ediyor. 

Çiçeklerin ardından açan yaprakları da sonbaharda renk değiştirerek turuncu – kahverengimsi rengiyle bahçeye ayrıca bir renk katıyor.

Kamelya – Japanese Camellia – Camellia japonica

Pembe, kırmızı, beyaz, mor ve sarı renkleriyle bilinen kamelyaların bir adı da “kış gülü”. Yuvarlak katmerli yapısıyla gerçekten de gülü andırıyor bu çiçekler. 

Baharda açan türlerini yumrularından çoğaltabilirsiniz. Bu türler bakımı kolay çiçeklerden. Bir kere yerini sevdi mi çok özel bir bakım istemiyorlar. Hatta bazı türleri aşırı yayılmacı bile olabiliyor. 

Beyaz, mavi, pembe, kırmızı, mor en yaygın renkleri. Yarı gölge seven anemonları, 8 – 10 santim derine, 10 – 15 santim aralıklarla dikebilirsiniz. Aşırı su düşkünü değiller ancak toprakları kurudukça sulamakta fayda var. 2 – 3 yılda bir yumruları bölerek yeni bitkiler elde edebilirsiniz. Çoğaltmak için en iyi zamansa çiçek açtıktan sonra yani yaz ayları. 

Eğer satın aldığınız kuru yumrular varsa akşamdan suya bırakıp sabah hazırladığınız toprağa 5 – 8 santim derinlikte dikebilirsiniz. Bunların soğanlar gibi pek yönü yok, hangi şekilde dikerseniz dikin, onlar yollarını buluyorlar toprağın altında. 

Sarı yasemin – Carolina jessamine – Gelsemium sempervirens

Sarı çiçekleriyle dertsiz çiçeklerden olan yasemin yine baharın erkencilerinden. Şubat sonu mart gibi açmaya başlayan çiçekler yaz başına kadar açmaya devam ediyor. 

Minik borazan şekilli çiçekler açan bu yasemin, bol güneş alan yerleri tercih ediyor. Çok fazla toprak tercihi yok ama asidik ve drenajı iyi olursa daha mutlu olacağı kesin. Güneşli ve yarı gölge alanlarda rahatça büyüyebiliyor. 

Budandıkça bolca dal veriyor ve onları bolca uzatıyor, o yüzden mümkünse duvar kenarlarına ya da etrafı açık bir yere dikmekte fayda var. Soğuklara dayanıklı olan bu yasemin sarmaşık türü olduğundan pergola gibi sarabileceği bir yerlere de dikilebilir. 

Şebboy – Wallflowers – Erysimum cheiri

Bahar bahçelerinin vaz geçilmezi mis kokulu şebboylar genellikle iki yıllık bitkiler olarak gruplandırılıyor. Daha çok tohumdan yetiştirilen şebboyların çok farklı renkleri, yalın kat ve katmerli çeşitleri var.

Bahar sonu ekilen tohumlardan elde edilen fideler sonbaharda toprağa dikiliyor bir sonraki mart ayında da açmaya başlıyor ve eylüle kadar da devam ediyor. Yarı gölge ya da güneşli alanları tercih eden şebboylar, lale, nergis gibi çiçeklerle birlikte dikilmek için gayet uygun. Saksıda da rahatça gelişiyorlar. 

Şebboylar soğuklara dayanıklı, az bir donu da kaldırabiliyorlar ancak rüzgarlı havaları pek sevmiyorlar. Boyları da 30 – 40 santimi geçebiliyor. 

Kar çiçeği – Winter aconite – Eranthus hyemalis

Kardelenlerin en iyi arkadaşı, ağaç altılarında, sarı renkleriyle bahar çiçekleri arasında parıldayan çiçeklerden biri. Yerini sevene kadar zorlanabilir ama sevdikten sonra kendi kendine yayılmaya bayılıyor. 

Görümünden soğanlı bir çiçek olduğu düşünülebilir ama aslında bir yumru kök türü. Soğanlı çiçekler gibi nemi de besinleri de bedenlerinde tutuyorlar. Yine onlar gibi sonbahar sonu, dikimi yapılıyor. Soğuklardan fazla etkilenmemesi için biraz derine dikmek gerekebilir. 12 santimlik bir derinlik iyi olacaktır. Dikerken de çok yan yana dikmezseniz gelişmesi için onlara alan bırakmış olursunuz. 

Avrupalı bir çiçek olan kar çiçeğinin Asya’dan türemiş çeşitleri de var. Yarı gölge seven çiçek, iyi drenajlı topraklarda rahatça büyüyorlar. Bir kez tutundular mı bu aşamadan sonra çok detaylı bakım istemiyorlar. Eğer hızlıca yayılmalarını istiyorsanız biraz müdahale etmeniz gerekebilir. 

Çiçek açtıktan sonra yapraklar bir süre daha yeşil kalıyor. Kışın ölmüş gibi görünse de yumrular toprak altında seneye açmak için hevesle baharı bekliyorlar. 

Anemon – Anemone

Göz alıcı renklere sahip bu dağ çiçeğini bahçelerinizde de yetiştirmeniz mümkün. Anemonların baharda açan türleri olduğu gibi sonbaharda açan türleri de var. 

Baharda açan türlerini yumrularından çoğaltabilirsiniz. Bu türler bakımı kolay çiçeklerden. Bir kere yerini sevdi mi çok özel bir bakım istemiyorlar. Hatta bazı türleri aşırı yayılmacı bile olabiliyor. 

Beyaz, mavi, pembe, kırmızı, mor en yaygın renkleri. Yarı gölge seven anemonları, 8 – 10 santim derine, 10 – 15 santim aralıklarla dikebilirsiniz. Aşırı su düşkünü değiller ancak toprakları kurudukça sulamakta fayda var. 2 – 3 yılda bir yumruları bölerek yeni bitkiler elde edebilirsiniz. Çoğaltmak için en iyi zamansa çiçek açtıktan sonra yani yaz ayları. 

Eğer satın aldığınız kuru yumrular varsa akşamdan suya bırakıp sabah hazırladığınız toprağa 5 – 8 santim derinlikte dikebilirsiniz. Bunların soğanlar gibi pek yönü yok, hangi şekilde dikerseniz dikin, onlar yollarını buluyorlar toprağın altında. 

Üzüm sümbülü – Muscari – Grape hyacinths – Muscari Armeniacum

Mavi mor renkleriyle göz alıcı muscarileri görmek için en iyi yer baharda Emirgan Korusu. Etrafı göz alabildiğince maviye boyayan muscarileri evde saksıda ya da bahçenizde yetiştirmesi de çok kolay. 

Aslında sümbül ailesinden gelen muscari yani üzüm sümbüllerini soğandan yetiştirebiliyorsunuz. Bir kez açtılar mı artık her bahar yollarını gözleyebilirsiniz. Bahçede dikmişseniz ve yerlerini sevmişlerse yıllar içerisinde çoğalarak her yanı kaplamaları mümkün.  Mart sonu – mayıs arası açmaya devam ederler. 

İyi drenajlı topraklarda yarı gölge ya da güneşli alanlara dikebilirsiniz. Nemli toprak severler ama çok su isteyen bir çiçek değildir. Çiçekleri bittikten sonra toprak üstündeki bölümü keserek seneye kadar dinlemeye geçmelerine yardımcı olabilirsiniz. Özellikle saksıdaysa tekrar bir şey yapmanıza gerek yok. 

Dikerken soğanlı çiçeklerde olduğu gibi en iyi zaman sonbahar. Soğanların filizli kısmını üste gelecek şekilde toprağa yerleştirin ve 10 santim kadar derine dikmeye dikkat edin. Birbirlerine çok yakın olmamasına dikkat ederseniz ertesi sene kolayca çoğalmalarına da yardımcı olursunuz. 

Yüksük otu – Foxglovs – Digitalis purpurea

Baharın geç açan çiçeklerinden yüksük otu, bir kez gördüğünüzde aşık olacağınız türden. Genellikle pembe-mor renkleri, borazan vari renkleriyle göz kamaştırır. Özellikle İngiliz bahçelerinin de en çok tercih edilen çiçeklerinden biridir. Mayıs gibi açar hazirana kadar devam eder. 

Biennial yani iki yıllık olan çiçek, ilk yılını gelişmekle geçirir ikinci yıl açtıktan sonra ölür. Ama çok yıllık türleri de bulunuyor. Boyları ise 1,5 – 2 metreyi bulabiliyor.

Nemi sever ama iyi drenajlı toprakları tercih eder. Güneşli alanlardan gölge alanlara kadar toleransı bol bir çiçektir. Eğer kendi başlarına bırakırsanız tohumlarını etrafa saçar ve gelecek sene tekrar çıkarlar. Eğer tohumları toplayacaksanız iyice olgunlaşmalarını beklemeniz lazım.

Yerini sevmişse az bakımla güzel çiçeklerini açar ve tohumlamaya gider. Bahçeye dikmişseniz yeni filizleri sümüklü böceklerden korumaya dikkat edin. 

Allium – Allium spp.

Uzun yaşayan bir kez açtı mı haftalarca devam eden mor çiçekleriyle baharın geç açan güzellerinden biri daha. Baharla yaz arasında bahçelerinizi renkli tutan allium çok yıllık bitkilerden biri. Yaygın olarak pembe – mor rengi olsa da beyaz rengine de denk gelmek mümkün.

Allium aynı zamanda kesme çiçek olarak çiçekçilerin de çok kullandığı çiçeklerden biri. Aranjmanlarda oldukça hoş duruyor bence de. 

Güneşli alanlara ve iyi drenajlı topraklara dikebilirsiniz ama çok toprak seçmiyor aslında. Çiçek açana kadar çok olan yaprakları çiçekler açtıktan sonra solmaya başlayınca biraz kötü görünebilir. Boyları 20 – 30 santim kadar olduğundan birlikte dikeceğiniz çiçeklerin boylarını da düşünerek seçerseniz, öldükten sonra bunların görünümlerini kapamış olursunuz. 

İyi sınır çiçekleridir. Saksıda da oldukça iyi yetişir. Sonbaharda dikeceğiniz soğanı, boyundan 3 – 4 kat derine yani 15 santim kadar derine dikmeye dikkat edin. Sonrasında eğer toprak nemliyse özellikle sulamaya gerek yok ama toprağın durumuna göre gübreleme isteyebilir. 

Kendi kendine çoğalan soğanları isterseniz sonbahar gibi bölerek çoğaltabilirsiniz. Çiçekleri solduktan sonra da oldukça güzel gözüküyor. İsterseniz öyle bırakabilirsiniz isterseniz de onları toplayarak ev içinde dekor olarak kullanabilirsiniz. 

Müge – Lily of the valley – Convallaria majalis

Mis kokulu, narin mi narin görünümlü beyaz çiçeklerin en tatlısı. Minik çana benzeyen görüntüsüyle çiçek sevmeyenleri bile kendine hayran bıraktıracak güzellikte. Kesme çiçek olarak da bolca rast gelirsiniz ona. 

Gölge seven müge çiçeği, ağaçlık alanlarda ya da yüksek çalı türü çiçeklerin altlarında çok iyi yetişir. Narin görünür ama soğuğa dayanıklı bir çiçektir. Nemli, drenajı iyi, asidi yüksek toprakları sever.

Soğuğa dayanıklı bir bitki olsa da henüz filizlenirken soğukta kalmayı ve aşırı nemi sevmiyor. O yüzden mart gibi saksıya dikip toprak ısındığında dışarı almak daha iyi olacaktır. Mayıs gibi dışarı dikilebilir. Doğru yere ekilmişse çok fazla müdahale etmenize gerek kalmaz. Sonbaharda üzerini yapraklarla örterek güzel bir koruma sağlayabilirsiniz onlar için.  

Yumrularını bölmek için en iyi zaman sonbahar, ancak böldükten sonra dikmek yerine yumruları kapalı ya da karanlık bir yerde saklayarak, kışı geçirdikten sonra toprağa dikebilirsiniz. 

Bahar dalı / Japon gülü – Flowering Quince – Chaenomeles japonica

İşte benim bahar güzelim ve baharın en sevdiğim habercisi. Aslında biz, bahar dalı ya da Japon gülü diyoruz ama İngilizcesi çiçek ayvası. Gerçekten de kendisinin biraz küçükçe ayvaya benzer meyveleri olduğundan sanırım bu şekilde isimlendirilmiş. 

Yarı gölge ve güneşli alanları seven bahar dalı kolay yetişen çiçekler arasında. Bir kere yerini sevdi mi budamak haricinde pek ilgi alaka istemeyen, kara soğuğa dayanan bitkilerden biri. Hatta karda açmayı bile başarıyor kendisi. 

Pembe, koyu pembe ve açık turuncu renkleri var. Yapraklanmadan önce açan çiçekleri solmaya yakın yeşil yaprakları da beliriveriyor.  Yaz sonuna kadar yapraklarını koruyor. 

Toprak ayırmıyor ama iyi drenajlı toprak olursa iyi olur. Dikenli bir bitki olduğundan budarken özellikle dikkat etmek gerekiyor. Şekil vermek isterseniz çiçek açtıktan sonra yani yaz başı budamak için daha uygun bir zaman. Boyu 1 – 1,5 metreyi bulabiliyor. 

Çoğaltması da oldukça kolay. Çiçek açmadan alacağınız bir budağı daldırarak rahatça çoğaltabilirsiniz. Bu arada meyveleri pişirilerek yenebiliyormuş.

Gezmeyi ve yeni yerleri keşfetmeyi seviyorsanız güncel gezileri kaçırmamak için instagram sayfamı takip etmeyi unutmayın: Figen Kokol